Από το βιβλίο του Ν. Γ. Κοσσυβάκη "Η τριτη αλήθεια''
"Ελευθέρα Ελλάς,
Αρχηγείο Αντάρτικων Ομάδων Ε.Δ.Ε.Σ.
Αριθμ. 1381,
Προς τον Πατριώτην Γρηγόριον Κοσσυβάκην
1) Σε παρακαλώ να περιποιηθής όσον μπορείς τον αγαπητόν μοι υπολοχαγόν και εκλεκτόν μοι φίλον Φερλάτσο Εδουάρδον,
2) Στείλε στο Χωριό να βρης κανένα αρνί ή κατσίκι γάλακτος, ψήσε το και στείλε λίγο και κατ' εμένα. Πηγαίνω προς Μεγαλόχαρη.
Μεσόπυργος 20.2.43 ώρα 15
Ο αρχηγός- Ν. Ζέρβας"
Ο Κοσσυβάκης για την ιστορία πολέμησε στον Ελληνοαλβανικό πόλεμο όπου τραυματίστηκε και παρασημοφορήθηκε. Στο αντάρτικο υπήρξε μέλος του ΕΔΕΣ από το 1942 όπου έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση του στρατιωτικού τμήματος και από το 1944 πολέμησε στον ΕΛΑΣ μέχρι το 1945 οπότε και παντρέυτηκε.
Για την ιστορία ο κύριος Φερλάτσο μαζί με τον Ζέρβα είχαν συστήσει επί κατοχής μια εταιρεία που μετέφερε τρόφιμα για την Ιταλική παροικία της Αθήνας. Στην πραγματικότητα όμως έκαναν μαύρη αγορά (μερικοί μαυραγορίτες αργότερα δικάστηκαν, ενώ μερικοί άλλοι έγιναν εθνικοί ήρωες, ευεργέτες και υπουργοί). Μεταφέρω αυτούσια τα αποσπάσματα από το βιβλίο του Κοσσυβάκη:
"Εν έτει 1946, στην εφημερίδα «Εθνική Φλόγα» -φύλλο 19.8.46-(πον ίδρυσε ο ίδιος), ο αδίστακτος Ν.Ζ. παραποιώντας ασύστολα τα γεγονότα, θα γράψει ότι: «... Λίγο μετά το μήνυμα του Σαλούστου, το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, στο οποίο είχα αναφέρει την έλευση του Φερλάτσο, με διέτασσε να τον συλλάβω τον τελευταίο γιατί όπως έλεγε το ραδιογράφημα- σκοπός της ανόδου του στα βουνά ήταν η οργάνωση δολοφονικής απόπειρας εναντίον μου. Ο Φερλάτσο δέθηκε φυσικά (...) αμέσως και επρόκειτο να περάσει στρατοδικείο. Οι διεξαγόμενες όμως επιχειρήσεις μας υποχρέωναν να διαθέτουμε και τον τελευταίο αντάρτη στη γραμμή του πυρός και, έτσι, η φύλαξη του κρατουμένου ανατέθηκε στον γέροντα Γρηγόρη Κοσσυβάκη από την Μεγαλόχαρη των Τζουμέρκων (...) Ο Φερλάτσο δωροδόκησε πλούσια το δεσμοφύλακα του που τον άφησε να απόδραση. Στο στρατοδικείο που τον δίκασε ο Κοσσυβάκης ομολόγησε πλήρως την ενοχή του. Καταδικάσθηκε σε θάνατο, η ποινή του όμως δεν εκτελέστηκε λόγω της ηλικίας του και των υπηρεσιών που είχε προσφέρει -και εξακολούθησε να προσφέρει- στον Αγώνα ο γιος του Νίκος Κοσσυβάκης, λαμπρός πατριώτης αυτός και άξιος πολεμιστής. Αυτά για την ιστορική αλήθεια.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς
Ν. ΖΕΡΒΑΣ».
Τι να... «πρωτοθαυμάσει» κανείς σ' αυτό το μυθιστόρημα ελεεινής φαντασίας... Είναι βέβαια υπουργός Εθν. Ασφαλείας ο Ν.Ζ. όταν τα γράφει αυτά, οπότε είχε τους «άσσους» στο χέρι, μιας και η κυβερνητική παράταξη «θριάμβευε» και ο ίδιος ήταν το αντιστασιακό της «άλλοθι»... όμως, μια προσεκτική ανάγνωση της επιστολής αυτής απο¬καλύπτει την κρυμμένη αλήθεια...
Οι Άγγλοι, οι οποίοι, βέβαια, δεν περίμεναν τον Ν.Ζ. να τους «ενημερώσει» για την παρουσία του Φερλάτσο στην περιοχή μας -ήταν άλλωστε τόσο κραυγαλέα και εμφανής, όπως περιγράφω πιο πάνω...-αφού διέθεταν ολόκληρη αποστολή με εκπαιδευμένους στρατιωτικούς, «επεξεργάσθηκαν» προφανώς τα στοιχεία για τον Ιταλό, ο οποίος, όπως προανέφερα, υπηρετούσε στο Αρχηγείο του στρατηγού Τζε-λόξο, και ζήτησαν εξηγήσεις από τον Ν.Ζ. για την εκεί παρουσία του, όπως δε συνομολογεί και ο ίδιος, του ζήτησαν να τον συλλάβει...
Ο Ν.Ζ. αντελήφθη ότι, η σύλληψη του Φερλάτσο και η τυχόν ανάκριση του από τους Άγγλους θα έβγαζε στη «φόρα» όλα αυτά που με επιμέλεια έκρυβε για την, πριν από την έξοδο του στο βουνό, συνεργασία με τους Ιταλούς, τα σχετικά με τη «μαύρη αγορά» κ.λπ. αλλά και να δικαιολογήσει την εκεί παρουσία του και μάλιστα ως... «επίτιμου φιλοξενουμένου».
Συνεννοήθηκε λοιπόν μαζί του, κατά τη συνάντηση τους στο Μεσόπυργο την 10.4.43, όπου μας δέχθηκε διαδοχικά, προφανώς για να μην υπάρχει μαρτυρία και συμφώνησαν για την άμεση φυγάδευση του. Όταν δε βεβαιώθηκε ότι ο... «δραπέτης» ήταν σε απόσταση ασφαλείας (είχε διασχίσει όλο τον ορεινό Βάλτο και έκανε Πάσχα στη Λεπενού, στην οικογένεια Σιατίτσα), άρχισε, δήθεν, να τον αναζητά στο... Τσιφλίκι της Μεγαλόχαρης...
Έπρεπε όμως να βρεθεί και ο... «αποδιοπομπαίος τράγος», ώστε να δικαιολογηθεί η φυγή του έναντι των Άγγλων, αλλιώς κινδύνευε η επιχείρηση «Χρυσές Λίρες» και ποιος άλλος θα ήταν πιο «πρόσφορος» να επωμισθεί τον ρόλο αυτό παρά ο μπαρμπα-Γρηγόρης, που τον φιλοξενούσε και η παρουσία του, η συμβολή του και η φήμη του, διεκδικούσαν «μερίδιο» στην πρωτοπορία της Εθνικής Αντίστασης που, ο Ν.Ζ., την ήθελε αποκλειστική για εκείνον και τους «ιπποκόμους» του...
Έτσι, ο ευρισκόμενος σε «διακοπές» Ιταλός Ε. Φερλάτσο, που κυκλοφορεί ανέμελος στα χωριά, έφιππος και οπλισμένος, παίρνει μέρος σε τραπεζώματα και λαϊκές συγκεντρώσεις, εμφανίζεται, δήθεν... «δεμένος» και «κρατούμενος», πού;
Στην... καλύβα μας στο Τσιφλίκι όπου επειδή, δήθεν, δεν υπάρχει έστω και ένας αντάρτης να τον φυλάει (...) εκτελεί χρέη «δεσμοφύλακα», επί δίμηνο, ο εβδομηντάχρονος Πατέρας μου... Παρότι δε, ο Ιταλός έχει, δήθεν, εντοπισθεί ως «υποψήφιος δολοφόνος» του Ν.Ζ. και, δήθεν, όντας «δέσμιος», έχει (παρ' όλα αυτά), την ευχέρεια και το... χρήμα να «δωροδοκήσει» και, μάλιστα, ποιον...
Εκείνον που, έχοντας ήδη μια αψεγάδιαστη πρωταγωνιστική υπέρ Πατρίδος ιστορία δεκαετιών, χωρίς δεύτερη σκέψη, διέθεσε με ασύγκριτη ανιδιοτέλεια στον αγώνα, την οικογένεια του, το σπίτι του και την περιουσία του, χωρίς να ωφεληθεί σε οτιδήποτε (αντίθετα δε, υπέστη τα πάνδεινα έως θανάτου...)
Τον κατηγορεί δε, ποιος... Εκείνος που κατάφερνε (είδαμε πώς...) να διαθέτει στην Αθήνα «χίλια καλά»... μέσα στην εξουθενωτική για όλους τους Έλληνες, φασιστική Κατοχή, που δεν υπέστη την παραμικρή προσωπική βλάβη ή ζημία, που δεν διέθεσε έστω μία δεκάρα προσωπικής περιουσίας για την Αντίσταση, αντίθετα δε εξήλθε από αυτή, τόσο ο ίδιος όσο και οι συγγενείς και οι «ιπποκόμοι» του, πάμπλουτοι, χρυσοαμειβόμενοι πολυθεσίτες και «ήρωες» με ξένα κόλλυβα...
Είναι δε χαρακτηριστικό της «αμνησίας» και αχαριστίας του Ν.Ζ., όσον αφορά τα πιο πάνω γεγονότα, όχι μόνο η κραυγαλέα διαστρέβλωση του αποτελέσματος της «δίκης», που ουδέποτε τελείωσε, και η επιλεκτική αναφορά στους αγώνες και τις υπηρεσίες του αδελφού μου Νίκου (επειδή ήταν ο μόνος που, στη συνέχεια, δεν προσεχώρησε στον ΕΛΑΣ και παρέμεινε στον ΕΔΕΣ...) και όχι στις αντίστοιχες δικές μου και του Πατέρα μας - που αδιάψευστα αποδεικνύονται και από τις έγγραφες διαταγές του που παραθέτω κατωτέρω αλλά και η εξόφθαλμη γεωγραφική «μετατόπιση» της Μεγαλόχαρης, απ' την Περιφέρεια Ραδοβυζίων, στα... Τζουμέρκα!
Αυτό δεν είναι τυχαίο αλλά γράφτηκε, προφανώς, για να «ταιριάζει» στη νεότερη εκδοχή «εκκινήσεως»του αντιστασιακού αγώνα του Ν.Ζ., όχι από το ηρωικό, και πυρπολημένο εξαιτίας του, χωριό μας στα Ραδοβύζια -οπότε θα έπρεπε να εξηγήσει πώς, πότε και υπό ποίες συνθήκες βρέθηκε εκεί- αλλά από τα... Τζουμέρκα, όπου πάτησε το πόδι του έξι ολόκληρους μήνες μετά...
Εδώ προσθέτω ακόμη πως, όταν, εν έτει 1957, επανεδημοσιεύθησαν στην εφημερίδα «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» τα ανωτέρω συκοφαντικά για τη μνήμη του Πατέρα μου, ψευδολογήματα του Ν.Ζ. και (επικαλούμενος τα εις χείρας μου έγγραφα στοιχεία), απείλησα με μηνύσεις κάθε υπεύθυνο, εζητήθη η μεσολάβησις του θείου μου, τότε Βουλευτού, Πέτρου Γαρουφαλιά (πρώτου εξαδέλφου της Μητέρας μου), ο οποίος εξουσιοδοτήθη από το περιβάλλον του Ν.Ζ. και εδημοσίευσε την ακόλουθη επιστολή:
«ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. Π. ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΤΟΥ Ν. ΖΕΡΒΑ»:
Αγαπητέ κ. Διευθυντά,
Εις το δημοσιευόμενον ημερολόγιον του αειμνήστου στρατηγού Ναπ. Ζέρβα σχετικώς με τον αγώνα της Εθνικής Αντιστάσεως ανεφέρετο, μεταξύ άλλων, ότι... "η διαγωγή του μακαρίτη Γρηγορίου Κοσσυβάκη υπήρξε προδοτική".
Σχετικώς επιθυμώ να σας πληροφορήσω ότι, ο αείμνηστος στρατηγός Ναπ. Ζέρβας εις συνομιλίαν του, τόσον μετ' εμού όσον και μετά του Βουλευτού κ. Λέων. Σπαή, μας διευκρίνισε 20 ημέρας προ του θανάτου του, ότι η έννοια της φράσεως του αφεώρα την διαγωγήν του μακαρίτου Γρηγορίου Κοσσυβάκη έναντι αυτού και ουχί έναντι των κατακτητών. Η οικογένεια Γρ. Κοσσυβάκη προσέφερεν ανεκτίμητους υπηρεσίας εις τον αγώνα. Δυστυχώς, ο επισυμβάς θάνατος του στρατηγού Ζέρβα δεν επέτρεψε την δημοσίευσιν της, ως άνω, διευκρινίσεως, παρά του ιδίου προσωπικώς.
Φιλικώτατα
Π. Ε. ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ - Βουλευτής» (Τα συμπεράσματα προφανή...)
ΑΛΛΑ... υπάρχει ένα ακόμη γεγονός το οποίο είναι φανερό ότι μέτρησε αποφασιστικά στην απόφαση του Ν.Ζ. (προκειμένου να διαφυλάξει το μυστικό της συνεργασίας του με τον Ιταλό Ε. Φερλάτσο και ό,τι αυτό υπέκρυπτε) να συκοφαντήσει άνανδρα και ασύστολα τον ευεργέτη του Γρηγόρη Σωτ. Κοσσυβάκη και, εν συνεχεία (αφού είδε ότι η κατασυκοφάντηση του και η διαστρέβλωση των γεγονότων δεν ήταν ικανά να κρύψουν την αλήθεια και να κάμψουν την αποφασιστικότητα του Πατέρα μου να διεκδικήσει τα δίκαια του), να διατάξει τη δολοφονία του, ώστε «να του κλείσει το στόμα»...
Ποιο ήταν αυτό το γεγονός: όπως γράφει το, τότε μέλος της αγγλι¬κής αποστολής, λοχαγός Θέμης Μαρίνος, στο βιβλίο του: «Ο ΕΦΙΑΛ¬ΤΗΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» (σελ. 171), «... τα διατεθέντα από την (αγγλική) αποστολή χρήματα γι' αυτούς τους σκοπούς ήταν σημαντικά. Από βρετανικής πλευράς δεν υπάρχουν στοιχεία, ενδεικτική όμως του ύψους της σχετικής δαπάνης είναι η επίσημη έκθεση χρημα¬τικής διαχειρίσεως των ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ, που υπέβαλε ο Ζέρβας μεταπολεμικά προς τη Διεύθυνση Προσωπικού του Υπουργείου Στρατιωτικών, με ημερομηνία 10.11.49, η οποία παρατίθεται στο βιβλίο "Απελευθερωτικός Αγων, ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ 1941-45", του Ναπολέοντα Ζέρβα (έκδο-σις Πανελλ. Συνδ. Εθν. Αντ/σεως ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ). Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, διετέθησαν στις, υπό τον έλεγχο του, περιοχές, 16.516 λίρες χρυσές για την ενίσχυση προσφύγων, απόρων και νοσοκομείων, καθώς και 67.686 λίρες χρυσές για πυροπαθείς και αστέγους». Δηλαδή, σύμφωνα με τα ανωτέρω ντοκουμέντα του Θέμη Μαρίνου, οι Άγγλοι ετροφοόότησαν κατά τη χρονική περίοδο 1941-1945, τον Ν.Ζ., με 84.202 χρυσές λίρες Αγγλίας «... για την ενίσχυση προσφύγων, απόρων και νοσοκομείων, για πυροπαθείς και αστέγους...» Όμως, από την 27.10.1942 μέχρι την 19.2.1942, το μοναδικό σπίτι που κάηκε στην Ήπειρο από τους Ιταλούς εξαιτίας της εκεί παρουσίας του Ν.Ζ. (και μάλιστα ως Αρχηγείο) και η μόνη οικογένεια που μπορούσε τότε να χαρακτηρισθεί ως «πυροπαθής και άστεγη», ήταν του Πατέρα μου...
Εμείς όμως ουδέν ποσόν λάβαμε ποτέ από τον Ν.Ζ. ως πυροπαθείς και άστεγοι... Παράλληλα, από 19.2.1942, το πρώτο χωριό που κάηκε εξαιτίας και πάλι της παρουσίας εκεί του Ν.Ζ., ήταν το δικό μας, η Μεγαλόχαρη των Ραδοβυζίων (τα Τζουμέρκα απείχαν αρκετά και τότε και τώρα...), απ' ό,τι δε γνωρίζω, τα μόνα ποσά που κατέβαλε ο Ν.Ζ. στο χωριό μας για «πυροπαθείς και αστέγους», ήταν 50 λίρες στον γιατρό Ηλία Παπαχρηστο και 9 λίρες στον Δημ. Ν. Κοσσυβακη...
(Επίσης, ο Άγγλος ταξίαρχος Έντι Μάγιερς παρέδωσε 25 λίρες στον Πατέρα μου και 50 λίρες στον Ηλία Παπαχρηστο).
Επομένως, θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε, πού και σε ποιους «πυροπαθείς και αστέγους», «πρόσφυγες και απόρους» και σε ποια «νοσοκομεία» διετέθησαν τα ανωτέρω τεράστια ποσά ή, τουλάχιστον για π δεν κατεβλήθησαν εκείνα που αντιστοιχούσαν στους ανωτέρω δικαιούχους-πρωτοπόρους χωρικούς της Μεγαλόχαρης... Αιότι, εάν παρόμοιες είναι και οι λοιπές «καταβολές», καταλαβαίνει ο καθένας ποια είναι η αξιοπιστία της ανωτέρω «Εκθέσεως» και βρισκόμαστε εμπρός σε μια από τις μεγαλύτερες χρηματικές υπεξαιρέσεις που συνέβησαν ποτέ, εάν ληφθεί υπ' όψιν ότι, εκείνη την εποχή, μία χρυσή λίρα Αγγλίας αντιστοιχούσε σε ποσόν δρχ. 300.000-400.000!
Επίσης, ο Θέμης Μαρίνος αναφέρει ότι οι Άγγλοι πρόβλεψαν σαν αμοιβή για κάθε ένοπλο αντάρτη - και διέθεσαν στις ηγεσίες του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ τα αντίστοιχα ποσά- μία (1) λίρα μηνιαίως. Όπως εκθέτω ανωτέρω, η πρώτη ανταρτική ομάδα του ΕΔΕΣ υπήρξε εκείνη της Μεγαλόχαρης αποτελούμενη αρχικά από 33 άνδρες με επικεφαλής εμένα, η δε δράση της διήρκεσε περί τους έξι (6) μήνες. Στο διάστημα αυτό ο Ν.Ζ. κατέβαλε συνολικά για την ομάδα αυτή, όλες κι όλες 10 (δέκα) λίρες...
Θα ήταν λοιπόν, επίσης, ενδιαφέρον να μάθουμε ποιος επωφελήθηκε από την «παράλειψη» αυτή και εάν το ίδιο συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις...
Είναι λοιπόν φανερό «ΤΙ» ακριβώς διακινδύνευε ο Ν.Ζ. εάν οι Αγγλοι διαπίστωναν τις προηγούμενες (αλλά και συνεχιζόμενες, μέσω του Ε. Φερλάτσο), σχέσεις του με την ιταλική παροικία της Αθήνας και για ποιους -οικονομικούς ή άλλους- σκοπούς δημιουργήθηκαν οι σχέσεις αυτές και, επομένως, ήταν ζήτημα «ζωής και θανάτου» για τον Ν.Ζ. να παραμείνουν αυτές οι σχέσεις κρυφές και μακριά από τη γνώ¬ση των... «χορηγών» Αγγλων... Ήταν δε «ειλικρινής» ο Κομνηνός Πυρομάγλου κατά τη συνάντηση μας, μετά το επεισόδιο μου με τον Ν. Ζ. την 9.6.42 στη Μεγαλόχαρη, όταν έλεγε ότι, «κινδυνεύει η οργάνωση», εάν δεν ανελάμβανε ο πατέρας μου την ευθύνη της διαφυγής του Ε. Φερλάτσο...
Μόνο που δεν έλεγε ο Κομν. Πυρ. ότι, αυτό που κυρίως κινδύνευε, ήταν η επιχείρηση «Χρυσές Λίρες», μέσω της οποίας, ο Ν.Ζ. και οι στενοί συγγενείς και συνεργάτες του, επωφελούμενοι, εξήλθαν από τον πόλεμο, πάμπλουτοι και «βολεμένοι» σε χρυσοτόκους θέσεις και αξιώματα... (Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι, ο πιο «στενός» συνεργάτης του Ν.Ζ., ο Μιχ. Μυριδάκης, διετέλεσε πρόεδρος επί πολλά έτη, στην «Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία», στο «ΔρομοκαΐτείΟ» Ψυχιατρείο, στο «Αρσάκειο»... και αυτά είναι μόνο όσα εμείς έτυχε να πληροφορηθούμε...)
Ενώ, αντίθετα, η ιστορική οικογένεια του Πατέρα μου, που προπολεμικά, εκτός των άλλων, ήταν η πρώτη σε ακίνητη και κινητή περ¬ουσία σε όλη την περιοχή Ραδοβυζίων Άρτας, εξήλθε όχι μόνο κατεστραμμένη, άστεγη και διαλυμένη αλλά και αναίσχυντα συκοφαντημένη, προκειμένου να προστατευθεί η σκοτεινή «ηρωοποίηση» του Ν.Ζ.
Επιβεβαίωση αναντίρρητη σε όλα αυτά, είναι η καταπληκτική επι¬=στολή που ανακάλυψα, δυστυχώς μόλις πρόσφατα, προερχόμενη από το βιβλίο του ταξίαρχου Έντι Μάγιερς «ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ» (Την επικαλείται και ο Τζουμερκιώτης):
«Προς τον Στρατηγόν Ζέρβαν. Την άνοιξη σας προειδοποίησα για τον Ιταλό αξιωματικό Φερλάτσο. Ηρνήθητε να τον τουφεκίσετε, αν και σας είπα ότι το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής το επεθύμει. Εδρα-πέτενσε με σημαντικάς πληροφορίας. Το θεωρώ αυτό ως μεγάλην αμέλειαν, που μπορεί να βλάψει καθαρά τον ανταρτικό αγώνα και να στοιχίσει τις ζωές πολλών Ελλήνων. Δεν μπορώ να καταλάβω τέτοιες εγκληματικές αμέλειες...»
Θα «καταλάβαινε» βέβαια πολύ καλά ο ταξίαρχος Έντι αλλά και όλοι εμείς, εάν γνωρίζαμε τότε, αυτό που αποκαλύπτει τόσο ο Αλέκος Κουτσιούκαλης στον Β' τόμο του βιβλίου του, όσο και ο Τζουμερκιώτης στο δικό τον, ότι δηλαδή, ο Εδ. Φερλάτσο είχε εμφανισθεί μαζί με τον Ν. Ζέρβα στο Βάλτο ήδη από το καλοκαίρι του 1942 και η συνεργασία τους στο ζήτημα της «μαύρης αγοράς» τροφίμων και των πρώτων αποστολών υλικού στο Ζέρβα, στο Μακρυνόρος, τονΣεπτέμβριο 1942, πριν καν εμείς τον συναντήσουμε στη Σβάρνα, ήταν γεγονός εις γνώσιν της ηγεσίας του ΕΑΜ νομού Άρτας! Σχετικά γράφει ο Αλ. Κουτσιούκαλης:
«Στην Άρτα το χειμώνα 1941-1942 η μαύρη αγορά τροφίμων πήρε μαζικό χαρακτήρα και γίνονταν σε συνεργασία Ελλήνων μαυραγοριτών και ιταλικών αρχών και ήταν γνωστό ότι οι κυριότεροι Έλληνες μαυραγορίτες ήταν οι αδελφοί Ναπολέων και Αλέκος Ζέρβας που μετέφεραν με ιταλικά αυτοκίνητα μεγάλες ποσότητες τροφίμων στην Αθήνα, τα πουλούσαν στην πεινασμένη αριστοκρατία της Αθήνας και θησαύριζαν»... (Τα... «χίλια καλά» που μας έλεγε ο Ν.Ζ.).
...«Μια Κυριακή του Μάρτη 1942 χτύπησαν πολύ πρωί οι καμπάνες της Άρτας και ακούστηκε το κάλεσμα: Λαέ της Άρτας, μας κλέβουν οι μαυραγορίτες. Βγείτε όλοι στους δρόμους να διαμαρτυρηθούμε στις Αρχές. ...Μάθαμε ότι ένα μεγάλο φορτηγό αυτοκίνητο με τρόφιμα, του Περικλή Ζέρβα, ήταν έτοιμο για τον αδελφό του στην Αθήνα και ετοιμάζονται κι άλλα... Το βράδυ της ίδιας ημέρας Ιταλός γιατρός μας είπε ότι οι αδελφοί Ζέρβα έχουν στενές σχέσεις με έναν Ιταλό Αξιωματικό στην Αθήνα και ενισχύονται απεριόριστα από αυτόν...» «Το όνομα του Ιταλού αυτού αξιωματικού -πρόκειται για τον Εδουάρδο Φερλάτσο, ανθ/γό πληροφοριών του ιταλικού στρατού στην Ελλάδα- ήταν γνωστό στους Εαμικούς κύκλους της Αρτας ήδη από το Μάρτη 1942...»
Ο δε Τζουμερκιώτης συμπληρώνει στο δικό του βιβλίο (σελ. 62-63): «... Επιπλέον, σε νέα συνάντηση μου στο Μεσόπυργο, ο κομματικός Γραμματέας, Πάνος Βιλαέτης, μου εκμυστηρεύτηκε ότι κοντά στο Ζέρβα υπάρχει ένας Ιταλός αξιωματικός Εδουάρδο και ότι οι Ιταλοί ξεφορτώνουν υλικά για τον Ζέρβα στο Μακρυνόρος και τα προωθούν σ' αυτόν μέσω Βάλτου...»
(Και βεβαίως, παρ' όλα αυτά, σήμερα στην πόλη της Αρτας υπάρ¬χει... αδριάντας του Ν. Ζέρβα, μόνο που δεν αναγράφει, όπως θα 'πρε-πε, μεταξύ των άλλων ακατονόμαστων κατορθωμάτων και για την «ηρωική» αυτή δράση του, στο εμπόριο της «μαύρης αγοράς»...)
Ο καλός και έντιμος πατριώτης και αγωνιστής, από το Μεσόπυργο Αρτας, Γιώργος Ιωάν. Παππάς, στο βιβλίο του «Ανάμεσα στους Πρωταγωνιστές», παραθέτει ενδιαφέρουσες και πολύτιμες -εξ ιδίας αντιλήψεως- περιγραφές για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και τον εμφύλιο. Όμως, στο ζήτημα του ξεκινήματος του Ν.Ζ. και των ανταρτικών στην περιοχή μας, πέρα από τα επαινετικά λόγια και τον θαυμασμό του για τον Πατέρα μου (για τα οποία και τον ευχαριστώ), βασιζόμενος προφανώς σε «πληροφορίες» και όχι σε «ιδία γνώση», παρουσιάζει γενικεύσεις και απλουστεύσεις για τα γεγονότα, οι οποίες όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν παράγουν αληθινή ιστορία….
Πιστεύω ότι από την παράθεση της εγγράφου αλληλογραφίας μας με τον Ν.Ζ. κατά το κρίσιμο διάστημα Σεπτεμβρίου 1942 μέχρι τον Ιούνιο του 1943, αποκαλύπτεται πλήρως ποιοι ήσαν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές στις μάχες με τους κατακτητές στην περιοχή Ραδοβυζίων-Βάλτου όπου και μόνο έδρασε ο ΕΔΕΣ και στις λοιπές αποστολές και υπηρεσίες και ποιοι έστησαν «επιχειρήσεις πλουτισμού» στις πλάτες άλλων. Όποιος έχει αντίστοιχα- τέτοια και τόσα- έγγραφα αποδεικτικά στοιχεία της δράσεως και της όποιας άλλης προσφοράς του, ας τα παρουσιάσει, αλλιώς να σιωπήσει
"Ελευθέρα Ελλάς,
Αρχηγείο Αντάρτικων Ομάδων Ε.Δ.Ε.Σ.
Αριθμ. 1381,
Προς τον Πατριώτην Γρηγόριον Κοσσυβάκην
1) Σε παρακαλώ να περιποιηθής όσον μπορείς τον αγαπητόν μοι υπολοχαγόν και εκλεκτόν μοι φίλον Φερλάτσο Εδουάρδον,
2) Στείλε στο Χωριό να βρης κανένα αρνί ή κατσίκι γάλακτος, ψήσε το και στείλε λίγο και κατ' εμένα. Πηγαίνω προς Μεγαλόχαρη.
Μεσόπυργος 20.2.43 ώρα 15
Ο αρχηγός- Ν. Ζέρβας"
Ο Κοσσυβάκης για την ιστορία πολέμησε στον Ελληνοαλβανικό πόλεμο όπου τραυματίστηκε και παρασημοφορήθηκε. Στο αντάρτικο υπήρξε μέλος του ΕΔΕΣ από το 1942 όπου έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση του στρατιωτικού τμήματος και από το 1944 πολέμησε στον ΕΛΑΣ μέχρι το 1945 οπότε και παντρέυτηκε.
Για την ιστορία ο κύριος Φερλάτσο μαζί με τον Ζέρβα είχαν συστήσει επί κατοχής μια εταιρεία που μετέφερε τρόφιμα για την Ιταλική παροικία της Αθήνας. Στην πραγματικότητα όμως έκαναν μαύρη αγορά (μερικοί μαυραγορίτες αργότερα δικάστηκαν, ενώ μερικοί άλλοι έγιναν εθνικοί ήρωες, ευεργέτες και υπουργοί). Μεταφέρω αυτούσια τα αποσπάσματα από το βιβλίο του Κοσσυβάκη:
"Εν έτει 1946, στην εφημερίδα «Εθνική Φλόγα» -φύλλο 19.8.46-(πον ίδρυσε ο ίδιος), ο αδίστακτος Ν.Ζ. παραποιώντας ασύστολα τα γεγονότα, θα γράψει ότι: «... Λίγο μετά το μήνυμα του Σαλούστου, το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, στο οποίο είχα αναφέρει την έλευση του Φερλάτσο, με διέτασσε να τον συλλάβω τον τελευταίο γιατί όπως έλεγε το ραδιογράφημα- σκοπός της ανόδου του στα βουνά ήταν η οργάνωση δολοφονικής απόπειρας εναντίον μου. Ο Φερλάτσο δέθηκε φυσικά (...) αμέσως και επρόκειτο να περάσει στρατοδικείο. Οι διεξαγόμενες όμως επιχειρήσεις μας υποχρέωναν να διαθέτουμε και τον τελευταίο αντάρτη στη γραμμή του πυρός και, έτσι, η φύλαξη του κρατουμένου ανατέθηκε στον γέροντα Γρηγόρη Κοσσυβάκη από την Μεγαλόχαρη των Τζουμέρκων (...) Ο Φερλάτσο δωροδόκησε πλούσια το δεσμοφύλακα του που τον άφησε να απόδραση. Στο στρατοδικείο που τον δίκασε ο Κοσσυβάκης ομολόγησε πλήρως την ενοχή του. Καταδικάσθηκε σε θάνατο, η ποινή του όμως δεν εκτελέστηκε λόγω της ηλικίας του και των υπηρεσιών που είχε προσφέρει -και εξακολούθησε να προσφέρει- στον Αγώνα ο γιος του Νίκος Κοσσυβάκης, λαμπρός πατριώτης αυτός και άξιος πολεμιστής. Αυτά για την ιστορική αλήθεια.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς
Ν. ΖΕΡΒΑΣ».
Τι να... «πρωτοθαυμάσει» κανείς σ' αυτό το μυθιστόρημα ελεεινής φαντασίας... Είναι βέβαια υπουργός Εθν. Ασφαλείας ο Ν.Ζ. όταν τα γράφει αυτά, οπότε είχε τους «άσσους» στο χέρι, μιας και η κυβερνητική παράταξη «θριάμβευε» και ο ίδιος ήταν το αντιστασιακό της «άλλοθι»... όμως, μια προσεκτική ανάγνωση της επιστολής αυτής απο¬καλύπτει την κρυμμένη αλήθεια...
Οι Άγγλοι, οι οποίοι, βέβαια, δεν περίμεναν τον Ν.Ζ. να τους «ενημερώσει» για την παρουσία του Φερλάτσο στην περιοχή μας -ήταν άλλωστε τόσο κραυγαλέα και εμφανής, όπως περιγράφω πιο πάνω...-αφού διέθεταν ολόκληρη αποστολή με εκπαιδευμένους στρατιωτικούς, «επεξεργάσθηκαν» προφανώς τα στοιχεία για τον Ιταλό, ο οποίος, όπως προανέφερα, υπηρετούσε στο Αρχηγείο του στρατηγού Τζε-λόξο, και ζήτησαν εξηγήσεις από τον Ν.Ζ. για την εκεί παρουσία του, όπως δε συνομολογεί και ο ίδιος, του ζήτησαν να τον συλλάβει...
Ο Ν.Ζ. αντελήφθη ότι, η σύλληψη του Φερλάτσο και η τυχόν ανάκριση του από τους Άγγλους θα έβγαζε στη «φόρα» όλα αυτά που με επιμέλεια έκρυβε για την, πριν από την έξοδο του στο βουνό, συνεργασία με τους Ιταλούς, τα σχετικά με τη «μαύρη αγορά» κ.λπ. αλλά και να δικαιολογήσει την εκεί παρουσία του και μάλιστα ως... «επίτιμου φιλοξενουμένου».
Συνεννοήθηκε λοιπόν μαζί του, κατά τη συνάντηση τους στο Μεσόπυργο την 10.4.43, όπου μας δέχθηκε διαδοχικά, προφανώς για να μην υπάρχει μαρτυρία και συμφώνησαν για την άμεση φυγάδευση του. Όταν δε βεβαιώθηκε ότι ο... «δραπέτης» ήταν σε απόσταση ασφαλείας (είχε διασχίσει όλο τον ορεινό Βάλτο και έκανε Πάσχα στη Λεπενού, στην οικογένεια Σιατίτσα), άρχισε, δήθεν, να τον αναζητά στο... Τσιφλίκι της Μεγαλόχαρης...
Έπρεπε όμως να βρεθεί και ο... «αποδιοπομπαίος τράγος», ώστε να δικαιολογηθεί η φυγή του έναντι των Άγγλων, αλλιώς κινδύνευε η επιχείρηση «Χρυσές Λίρες» και ποιος άλλος θα ήταν πιο «πρόσφορος» να επωμισθεί τον ρόλο αυτό παρά ο μπαρμπα-Γρηγόρης, που τον φιλοξενούσε και η παρουσία του, η συμβολή του και η φήμη του, διεκδικούσαν «μερίδιο» στην πρωτοπορία της Εθνικής Αντίστασης που, ο Ν.Ζ., την ήθελε αποκλειστική για εκείνον και τους «ιπποκόμους» του...
Έτσι, ο ευρισκόμενος σε «διακοπές» Ιταλός Ε. Φερλάτσο, που κυκλοφορεί ανέμελος στα χωριά, έφιππος και οπλισμένος, παίρνει μέρος σε τραπεζώματα και λαϊκές συγκεντρώσεις, εμφανίζεται, δήθεν... «δεμένος» και «κρατούμενος», πού;
Στην... καλύβα μας στο Τσιφλίκι όπου επειδή, δήθεν, δεν υπάρχει έστω και ένας αντάρτης να τον φυλάει (...) εκτελεί χρέη «δεσμοφύλακα», επί δίμηνο, ο εβδομηντάχρονος Πατέρας μου... Παρότι δε, ο Ιταλός έχει, δήθεν, εντοπισθεί ως «υποψήφιος δολοφόνος» του Ν.Ζ. και, δήθεν, όντας «δέσμιος», έχει (παρ' όλα αυτά), την ευχέρεια και το... χρήμα να «δωροδοκήσει» και, μάλιστα, ποιον...
Εκείνον που, έχοντας ήδη μια αψεγάδιαστη πρωταγωνιστική υπέρ Πατρίδος ιστορία δεκαετιών, χωρίς δεύτερη σκέψη, διέθεσε με ασύγκριτη ανιδιοτέλεια στον αγώνα, την οικογένεια του, το σπίτι του και την περιουσία του, χωρίς να ωφεληθεί σε οτιδήποτε (αντίθετα δε, υπέστη τα πάνδεινα έως θανάτου...)
Τον κατηγορεί δε, ποιος... Εκείνος που κατάφερνε (είδαμε πώς...) να διαθέτει στην Αθήνα «χίλια καλά»... μέσα στην εξουθενωτική για όλους τους Έλληνες, φασιστική Κατοχή, που δεν υπέστη την παραμικρή προσωπική βλάβη ή ζημία, που δεν διέθεσε έστω μία δεκάρα προσωπικής περιουσίας για την Αντίσταση, αντίθετα δε εξήλθε από αυτή, τόσο ο ίδιος όσο και οι συγγενείς και οι «ιπποκόμοι» του, πάμπλουτοι, χρυσοαμειβόμενοι πολυθεσίτες και «ήρωες» με ξένα κόλλυβα...
Είναι δε χαρακτηριστικό της «αμνησίας» και αχαριστίας του Ν.Ζ., όσον αφορά τα πιο πάνω γεγονότα, όχι μόνο η κραυγαλέα διαστρέβλωση του αποτελέσματος της «δίκης», που ουδέποτε τελείωσε, και η επιλεκτική αναφορά στους αγώνες και τις υπηρεσίες του αδελφού μου Νίκου (επειδή ήταν ο μόνος που, στη συνέχεια, δεν προσεχώρησε στον ΕΛΑΣ και παρέμεινε στον ΕΔΕΣ...) και όχι στις αντίστοιχες δικές μου και του Πατέρα μας - που αδιάψευστα αποδεικνύονται και από τις έγγραφες διαταγές του που παραθέτω κατωτέρω αλλά και η εξόφθαλμη γεωγραφική «μετατόπιση» της Μεγαλόχαρης, απ' την Περιφέρεια Ραδοβυζίων, στα... Τζουμέρκα!
Αυτό δεν είναι τυχαίο αλλά γράφτηκε, προφανώς, για να «ταιριάζει» στη νεότερη εκδοχή «εκκινήσεως»του αντιστασιακού αγώνα του Ν.Ζ., όχι από το ηρωικό, και πυρπολημένο εξαιτίας του, χωριό μας στα Ραδοβύζια -οπότε θα έπρεπε να εξηγήσει πώς, πότε και υπό ποίες συνθήκες βρέθηκε εκεί- αλλά από τα... Τζουμέρκα, όπου πάτησε το πόδι του έξι ολόκληρους μήνες μετά...
Εδώ προσθέτω ακόμη πως, όταν, εν έτει 1957, επανεδημοσιεύθησαν στην εφημερίδα «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» τα ανωτέρω συκοφαντικά για τη μνήμη του Πατέρα μου, ψευδολογήματα του Ν.Ζ. και (επικαλούμενος τα εις χείρας μου έγγραφα στοιχεία), απείλησα με μηνύσεις κάθε υπεύθυνο, εζητήθη η μεσολάβησις του θείου μου, τότε Βουλευτού, Πέτρου Γαρουφαλιά (πρώτου εξαδέλφου της Μητέρας μου), ο οποίος εξουσιοδοτήθη από το περιβάλλον του Ν.Ζ. και εδημοσίευσε την ακόλουθη επιστολή:
«ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ κ. Π. ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΤΟΥ Ν. ΖΕΡΒΑ»:
Αγαπητέ κ. Διευθυντά,
Εις το δημοσιευόμενον ημερολόγιον του αειμνήστου στρατηγού Ναπ. Ζέρβα σχετικώς με τον αγώνα της Εθνικής Αντιστάσεως ανεφέρετο, μεταξύ άλλων, ότι... "η διαγωγή του μακαρίτη Γρηγορίου Κοσσυβάκη υπήρξε προδοτική".
Σχετικώς επιθυμώ να σας πληροφορήσω ότι, ο αείμνηστος στρατηγός Ναπ. Ζέρβας εις συνομιλίαν του, τόσον μετ' εμού όσον και μετά του Βουλευτού κ. Λέων. Σπαή, μας διευκρίνισε 20 ημέρας προ του θανάτου του, ότι η έννοια της φράσεως του αφεώρα την διαγωγήν του μακαρίτου Γρηγορίου Κοσσυβάκη έναντι αυτού και ουχί έναντι των κατακτητών. Η οικογένεια Γρ. Κοσσυβάκη προσέφερεν ανεκτίμητους υπηρεσίας εις τον αγώνα. Δυστυχώς, ο επισυμβάς θάνατος του στρατηγού Ζέρβα δεν επέτρεψε την δημοσίευσιν της, ως άνω, διευκρινίσεως, παρά του ιδίου προσωπικώς.
Φιλικώτατα
Π. Ε. ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ - Βουλευτής» (Τα συμπεράσματα προφανή...)
ΑΛΛΑ... υπάρχει ένα ακόμη γεγονός το οποίο είναι φανερό ότι μέτρησε αποφασιστικά στην απόφαση του Ν.Ζ. (προκειμένου να διαφυλάξει το μυστικό της συνεργασίας του με τον Ιταλό Ε. Φερλάτσο και ό,τι αυτό υπέκρυπτε) να συκοφαντήσει άνανδρα και ασύστολα τον ευεργέτη του Γρηγόρη Σωτ. Κοσσυβάκη και, εν συνεχεία (αφού είδε ότι η κατασυκοφάντηση του και η διαστρέβλωση των γεγονότων δεν ήταν ικανά να κρύψουν την αλήθεια και να κάμψουν την αποφασιστικότητα του Πατέρα μου να διεκδικήσει τα δίκαια του), να διατάξει τη δολοφονία του, ώστε «να του κλείσει το στόμα»...
Ποιο ήταν αυτό το γεγονός: όπως γράφει το, τότε μέλος της αγγλι¬κής αποστολής, λοχαγός Θέμης Μαρίνος, στο βιβλίο του: «Ο ΕΦΙΑΛ¬ΤΗΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» (σελ. 171), «... τα διατεθέντα από την (αγγλική) αποστολή χρήματα γι' αυτούς τους σκοπούς ήταν σημαντικά. Από βρετανικής πλευράς δεν υπάρχουν στοιχεία, ενδεικτική όμως του ύψους της σχετικής δαπάνης είναι η επίσημη έκθεση χρημα¬τικής διαχειρίσεως των ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ, που υπέβαλε ο Ζέρβας μεταπολεμικά προς τη Διεύθυνση Προσωπικού του Υπουργείου Στρατιωτικών, με ημερομηνία 10.11.49, η οποία παρατίθεται στο βιβλίο "Απελευθερωτικός Αγων, ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ 1941-45", του Ναπολέοντα Ζέρβα (έκδο-σις Πανελλ. Συνδ. Εθν. Αντ/σεως ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ). Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, διετέθησαν στις, υπό τον έλεγχο του, περιοχές, 16.516 λίρες χρυσές για την ενίσχυση προσφύγων, απόρων και νοσοκομείων, καθώς και 67.686 λίρες χρυσές για πυροπαθείς και αστέγους». Δηλαδή, σύμφωνα με τα ανωτέρω ντοκουμέντα του Θέμη Μαρίνου, οι Άγγλοι ετροφοόότησαν κατά τη χρονική περίοδο 1941-1945, τον Ν.Ζ., με 84.202 χρυσές λίρες Αγγλίας «... για την ενίσχυση προσφύγων, απόρων και νοσοκομείων, για πυροπαθείς και αστέγους...» Όμως, από την 27.10.1942 μέχρι την 19.2.1942, το μοναδικό σπίτι που κάηκε στην Ήπειρο από τους Ιταλούς εξαιτίας της εκεί παρουσίας του Ν.Ζ. (και μάλιστα ως Αρχηγείο) και η μόνη οικογένεια που μπορούσε τότε να χαρακτηρισθεί ως «πυροπαθής και άστεγη», ήταν του Πατέρα μου...
Εμείς όμως ουδέν ποσόν λάβαμε ποτέ από τον Ν.Ζ. ως πυροπαθείς και άστεγοι... Παράλληλα, από 19.2.1942, το πρώτο χωριό που κάηκε εξαιτίας και πάλι της παρουσίας εκεί του Ν.Ζ., ήταν το δικό μας, η Μεγαλόχαρη των Ραδοβυζίων (τα Τζουμέρκα απείχαν αρκετά και τότε και τώρα...), απ' ό,τι δε γνωρίζω, τα μόνα ποσά που κατέβαλε ο Ν.Ζ. στο χωριό μας για «πυροπαθείς και αστέγους», ήταν 50 λίρες στον γιατρό Ηλία Παπαχρηστο και 9 λίρες στον Δημ. Ν. Κοσσυβακη...
(Επίσης, ο Άγγλος ταξίαρχος Έντι Μάγιερς παρέδωσε 25 λίρες στον Πατέρα μου και 50 λίρες στον Ηλία Παπαχρηστο).
Επομένως, θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε, πού και σε ποιους «πυροπαθείς και αστέγους», «πρόσφυγες και απόρους» και σε ποια «νοσοκομεία» διετέθησαν τα ανωτέρω τεράστια ποσά ή, τουλάχιστον για π δεν κατεβλήθησαν εκείνα που αντιστοιχούσαν στους ανωτέρω δικαιούχους-πρωτοπόρους χωρικούς της Μεγαλόχαρης... Αιότι, εάν παρόμοιες είναι και οι λοιπές «καταβολές», καταλαβαίνει ο καθένας ποια είναι η αξιοπιστία της ανωτέρω «Εκθέσεως» και βρισκόμαστε εμπρός σε μια από τις μεγαλύτερες χρηματικές υπεξαιρέσεις που συνέβησαν ποτέ, εάν ληφθεί υπ' όψιν ότι, εκείνη την εποχή, μία χρυσή λίρα Αγγλίας αντιστοιχούσε σε ποσόν δρχ. 300.000-400.000!
Επίσης, ο Θέμης Μαρίνος αναφέρει ότι οι Άγγλοι πρόβλεψαν σαν αμοιβή για κάθε ένοπλο αντάρτη - και διέθεσαν στις ηγεσίες του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ τα αντίστοιχα ποσά- μία (1) λίρα μηνιαίως. Όπως εκθέτω ανωτέρω, η πρώτη ανταρτική ομάδα του ΕΔΕΣ υπήρξε εκείνη της Μεγαλόχαρης αποτελούμενη αρχικά από 33 άνδρες με επικεφαλής εμένα, η δε δράση της διήρκεσε περί τους έξι (6) μήνες. Στο διάστημα αυτό ο Ν.Ζ. κατέβαλε συνολικά για την ομάδα αυτή, όλες κι όλες 10 (δέκα) λίρες...
Θα ήταν λοιπόν, επίσης, ενδιαφέρον να μάθουμε ποιος επωφελήθηκε από την «παράλειψη» αυτή και εάν το ίδιο συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις...
Είναι λοιπόν φανερό «ΤΙ» ακριβώς διακινδύνευε ο Ν.Ζ. εάν οι Αγγλοι διαπίστωναν τις προηγούμενες (αλλά και συνεχιζόμενες, μέσω του Ε. Φερλάτσο), σχέσεις του με την ιταλική παροικία της Αθήνας και για ποιους -οικονομικούς ή άλλους- σκοπούς δημιουργήθηκαν οι σχέσεις αυτές και, επομένως, ήταν ζήτημα «ζωής και θανάτου» για τον Ν.Ζ. να παραμείνουν αυτές οι σχέσεις κρυφές και μακριά από τη γνώ¬ση των... «χορηγών» Αγγλων... Ήταν δε «ειλικρινής» ο Κομνηνός Πυρομάγλου κατά τη συνάντηση μας, μετά το επεισόδιο μου με τον Ν. Ζ. την 9.6.42 στη Μεγαλόχαρη, όταν έλεγε ότι, «κινδυνεύει η οργάνωση», εάν δεν ανελάμβανε ο πατέρας μου την ευθύνη της διαφυγής του Ε. Φερλάτσο...
Μόνο που δεν έλεγε ο Κομν. Πυρ. ότι, αυτό που κυρίως κινδύνευε, ήταν η επιχείρηση «Χρυσές Λίρες», μέσω της οποίας, ο Ν.Ζ. και οι στενοί συγγενείς και συνεργάτες του, επωφελούμενοι, εξήλθαν από τον πόλεμο, πάμπλουτοι και «βολεμένοι» σε χρυσοτόκους θέσεις και αξιώματα... (Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι, ο πιο «στενός» συνεργάτης του Ν.Ζ., ο Μιχ. Μυριδάκης, διετέλεσε πρόεδρος επί πολλά έτη, στην «Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία», στο «ΔρομοκαΐτείΟ» Ψυχιατρείο, στο «Αρσάκειο»... και αυτά είναι μόνο όσα εμείς έτυχε να πληροφορηθούμε...)
Ενώ, αντίθετα, η ιστορική οικογένεια του Πατέρα μου, που προπολεμικά, εκτός των άλλων, ήταν η πρώτη σε ακίνητη και κινητή περ¬ουσία σε όλη την περιοχή Ραδοβυζίων Άρτας, εξήλθε όχι μόνο κατεστραμμένη, άστεγη και διαλυμένη αλλά και αναίσχυντα συκοφαντημένη, προκειμένου να προστατευθεί η σκοτεινή «ηρωοποίηση» του Ν.Ζ.
Επιβεβαίωση αναντίρρητη σε όλα αυτά, είναι η καταπληκτική επι¬=στολή που ανακάλυψα, δυστυχώς μόλις πρόσφατα, προερχόμενη από το βιβλίο του ταξίαρχου Έντι Μάγιερς «ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ» (Την επικαλείται και ο Τζουμερκιώτης):
«Προς τον Στρατηγόν Ζέρβαν. Την άνοιξη σας προειδοποίησα για τον Ιταλό αξιωματικό Φερλάτσο. Ηρνήθητε να τον τουφεκίσετε, αν και σας είπα ότι το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής το επεθύμει. Εδρα-πέτενσε με σημαντικάς πληροφορίας. Το θεωρώ αυτό ως μεγάλην αμέλειαν, που μπορεί να βλάψει καθαρά τον ανταρτικό αγώνα και να στοιχίσει τις ζωές πολλών Ελλήνων. Δεν μπορώ να καταλάβω τέτοιες εγκληματικές αμέλειες...»
Θα «καταλάβαινε» βέβαια πολύ καλά ο ταξίαρχος Έντι αλλά και όλοι εμείς, εάν γνωρίζαμε τότε, αυτό που αποκαλύπτει τόσο ο Αλέκος Κουτσιούκαλης στον Β' τόμο του βιβλίου του, όσο και ο Τζουμερκιώτης στο δικό τον, ότι δηλαδή, ο Εδ. Φερλάτσο είχε εμφανισθεί μαζί με τον Ν. Ζέρβα στο Βάλτο ήδη από το καλοκαίρι του 1942 και η συνεργασία τους στο ζήτημα της «μαύρης αγοράς» τροφίμων και των πρώτων αποστολών υλικού στο Ζέρβα, στο Μακρυνόρος, τονΣεπτέμβριο 1942, πριν καν εμείς τον συναντήσουμε στη Σβάρνα, ήταν γεγονός εις γνώσιν της ηγεσίας του ΕΑΜ νομού Άρτας! Σχετικά γράφει ο Αλ. Κουτσιούκαλης:
«Στην Άρτα το χειμώνα 1941-1942 η μαύρη αγορά τροφίμων πήρε μαζικό χαρακτήρα και γίνονταν σε συνεργασία Ελλήνων μαυραγοριτών και ιταλικών αρχών και ήταν γνωστό ότι οι κυριότεροι Έλληνες μαυραγορίτες ήταν οι αδελφοί Ναπολέων και Αλέκος Ζέρβας που μετέφεραν με ιταλικά αυτοκίνητα μεγάλες ποσότητες τροφίμων στην Αθήνα, τα πουλούσαν στην πεινασμένη αριστοκρατία της Αθήνας και θησαύριζαν»... (Τα... «χίλια καλά» που μας έλεγε ο Ν.Ζ.).
...«Μια Κυριακή του Μάρτη 1942 χτύπησαν πολύ πρωί οι καμπάνες της Άρτας και ακούστηκε το κάλεσμα: Λαέ της Άρτας, μας κλέβουν οι μαυραγορίτες. Βγείτε όλοι στους δρόμους να διαμαρτυρηθούμε στις Αρχές. ...Μάθαμε ότι ένα μεγάλο φορτηγό αυτοκίνητο με τρόφιμα, του Περικλή Ζέρβα, ήταν έτοιμο για τον αδελφό του στην Αθήνα και ετοιμάζονται κι άλλα... Το βράδυ της ίδιας ημέρας Ιταλός γιατρός μας είπε ότι οι αδελφοί Ζέρβα έχουν στενές σχέσεις με έναν Ιταλό Αξιωματικό στην Αθήνα και ενισχύονται απεριόριστα από αυτόν...» «Το όνομα του Ιταλού αυτού αξιωματικού -πρόκειται για τον Εδουάρδο Φερλάτσο, ανθ/γό πληροφοριών του ιταλικού στρατού στην Ελλάδα- ήταν γνωστό στους Εαμικούς κύκλους της Αρτας ήδη από το Μάρτη 1942...»
Ο δε Τζουμερκιώτης συμπληρώνει στο δικό του βιβλίο (σελ. 62-63): «... Επιπλέον, σε νέα συνάντηση μου στο Μεσόπυργο, ο κομματικός Γραμματέας, Πάνος Βιλαέτης, μου εκμυστηρεύτηκε ότι κοντά στο Ζέρβα υπάρχει ένας Ιταλός αξιωματικός Εδουάρδο και ότι οι Ιταλοί ξεφορτώνουν υλικά για τον Ζέρβα στο Μακρυνόρος και τα προωθούν σ' αυτόν μέσω Βάλτου...»
(Και βεβαίως, παρ' όλα αυτά, σήμερα στην πόλη της Αρτας υπάρ¬χει... αδριάντας του Ν. Ζέρβα, μόνο που δεν αναγράφει, όπως θα 'πρε-πε, μεταξύ των άλλων ακατονόμαστων κατορθωμάτων και για την «ηρωική» αυτή δράση του, στο εμπόριο της «μαύρης αγοράς»...)
Ο καλός και έντιμος πατριώτης και αγωνιστής, από το Μεσόπυργο Αρτας, Γιώργος Ιωάν. Παππάς, στο βιβλίο του «Ανάμεσα στους Πρωταγωνιστές», παραθέτει ενδιαφέρουσες και πολύτιμες -εξ ιδίας αντιλήψεως- περιγραφές για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και τον εμφύλιο. Όμως, στο ζήτημα του ξεκινήματος του Ν.Ζ. και των ανταρτικών στην περιοχή μας, πέρα από τα επαινετικά λόγια και τον θαυμασμό του για τον Πατέρα μου (για τα οποία και τον ευχαριστώ), βασιζόμενος προφανώς σε «πληροφορίες» και όχι σε «ιδία γνώση», παρουσιάζει γενικεύσεις και απλουστεύσεις για τα γεγονότα, οι οποίες όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν παράγουν αληθινή ιστορία….
Πιστεύω ότι από την παράθεση της εγγράφου αλληλογραφίας μας με τον Ν.Ζ. κατά το κρίσιμο διάστημα Σεπτεμβρίου 1942 μέχρι τον Ιούνιο του 1943, αποκαλύπτεται πλήρως ποιοι ήσαν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές στις μάχες με τους κατακτητές στην περιοχή Ραδοβυζίων-Βάλτου όπου και μόνο έδρασε ο ΕΔΕΣ και στις λοιπές αποστολές και υπηρεσίες και ποιοι έστησαν «επιχειρήσεις πλουτισμού» στις πλάτες άλλων. Όποιος έχει αντίστοιχα- τέτοια και τόσα- έγγραφα αποδεικτικά στοιχεία της δράσεως και της όποιας άλλης προσφοράς του, ας τα παρουσιάσει, αλλιώς να σιωπήσει
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου